Prelekcję historyczną dla uczestników obchodów wygłosił Mirosław Sprenger z bydgoskiej delegatury IPN. Zaznaczył on, iż możliwość utworzenia struktur konspiracyjnych planowana była jeszcze przed wybuchem II wojny światowej. Stąd też już wcześniej przygotowano pewne podwaliny.

- Kiedy mówimy o Polskim Państwie Podziemnym, to musimy pamiętać, że stworzyliśmy coś fenomenalnego na skalę okupowanej Europy. Stworzyliśmy to na dość stałych fundamentach społeczności polskiej, która spisała w momencie ogromnej próby, kiedy okupant z zachodu się pojawił, a także ze wschodu. - mówił Mirosław Sprenger.

Podkreślił on, jak ważną podwaliną obok konspiracji wojskowej, było również nastawienie społeczeństwa.

Polskie Państwo Podziemne zostało później brutalnie stłamszone przez nowego okupanta - Armia Czerwona, nasz w cudzysłowie sojusznik, wkracza na polskie tereny, podbija je, tłamsi polskość i stara się wprowadzić komunizm. Do końca się nie poddajemy, jako Polacy walczymy do końca.