Niższe nadwyżki operacyjne to efekt wprowadzonego w tym roku pakietu reform fiskalnych „Polski Ład”, który obejmował zmiany w ustawie o podatku dochodowym, w wyniku czego dochody gmin z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) uległy drastycznemu obniżeniu. Wysoka inflacja wywiera presję nie tylko na ceny zakupu towarów i usług (29% wydatków operacyjnych), ale także na wynagrodzenia, które są nieelastyczne i stanowiły średnio 37% wydatków operacyjnych w latach 2017-2021. Ceny nośników energii (energia elektryczna, grzewcza oraz paliwa) rosły w bezprecedensowym tempie i spodziewamy się dalszego ich wzrostu, co będzie zagrażać wysiłkom samorządów lokalnych na rzecz ograniczenia wydatków – czytamy w komunikacie Fitch Ratings.

Kolejnym niekorzystnym elementem jest wzrost cen kredytów, co wynika z podwyżki stóp procentowych, co w sytuacji, gdy ponad 50% zadłużenia polskich samorządów opartych jest o zmienną stopę referencyjną, wzrost wartości zadłużenia zaciąganego w poprzednich latach.

Fitch Rating szacuje, że o ile w latach 2017-2021 duże polskie miasta wydawały na inwestycje 17% ogółu budżetu, to w latach 2022-2026 ten wskaźnik spadnie do 13%.