Zintegrowane Inwestycje Terytorialne to forma wdrażania współpracy metropolitalnej z wykorzystaniem funduszy z Unii Europejskiej. Od 2014 roku w kujawsko-pomorskim jeden ZIT tworzy Bydgoszcz i Toruń oraz gminy ościenne. W nowej perspektywie finansowej UE może dojść jednak do kluczowego przetasowania, bowiem Bydgoszcz chce wdrażać ZIT osobno, do czego przygotowują się też władze Torunia pracując nad swoim ZIT.

Spoglądając na projekt ustawy, która ma regulować wydatkowanie funduszy europejskich, w kwestii ZIT znajdujemy pewne istotne zmiany. Pierwszą z nich jest wspomniana możliwość tworzenia ZIT w oparciu o stowarzyszenia. Stowarzyszenie Metropolia Bydgoszcz powstało w 2016 roku, jego członkami są oprócz Bydgoszczy samorządy z powiatów: bydgoskiego, nakielskiego, żnińskiego, a także Rojewo z inowrocławskiego. Do tej pory stowarzyszenie zajmowało się głównie działaniami miękkimi, gdyby mogło tworzyć ZIT, wówczas do dyspozycji miałoby konkretne środki na wspólne inwestycje, w celu pogłębiania współpracy.

ZIT-y będą musiały do końca 2025 roku opracować swoje strategie rozwojowe, które będzie musiał zaopiniować minister właściwy ds. rozwoju, ale jak zaznacza projekt, jedynie pod kątem zgodności z Umową Partnerstwa. Umowa Partnerstwa będzie zawarta pomiędzy Polska i Komisją Europejską, obecnie dla perspektywy 2021-2027 ten dokument nie został jeszcze wynegocjowany. Co jest jednak istotne – jak spojrzy się na Umowę Partnerstwa dla perspektywy 2014-2020 (z perspektywą do 2023 roku) to w tym dokumencie wyraźnie wskazano na potrzebę współpracy metropolitalnej Bydgoszczy i Torunia. Zaprezentowany przez rząd projekt UP na lata 2021-2027 nie zawiera już tego typu zapisów. Warto o tym wspomnieć, bowiem w 2014 roku ówczesna wicepremier Elżbieta Bieńkowska nie godziła się na tworzenie dwóch osobnych ZIT-ów dla Bydgoszczy i Torunia, powołując się właśnie na zapisy Umowy Partnerstwa. Dla nowej perspektywy takich zapisów na obecnym etapie prac nad UP nie ma.

Kolejna zmiana to ograniczenie roli Zarządów Województw. Rządowy projekt ustawy znosi natomiast potrzebę opiniowania strategii ZIT-ów przez marszałków województw.

Samorząd Województwa ma jedynie wpływ na etapie swojej strategii

ZIT-y powinny być zgodne ze Strategiami Rozwoju Województw. Obowiązującą do 2030 roku strategię Sejmik Województwa Kujawsko-Pomorskiego uchwalił pod koniec 2020 roku. Zapisano w niej dwa osobne Miejskie Obszary Funkcjonalne dla Bydgoszczy i Torunia, stąd też strategia nie powinna być przeszkodą dla utworzenia samodzielnego bydgoskiego ZIT. Należy wskazać, że Miejski Obszar Funkcjonalny Bydgoszczy pokrywa się w tym dokumencie z kształtem Stowarzyszenia Metropolia Bydgoszcz, stąd też nie ma formalnych przeciwwskazań do wykorzystania formuły stowarzyszenia do wdrażania ZIT.

Wszystko wskazuje, że Toruń nie będzie również próbował blokować bydgoskiego ZIT, bowiem w czerwcu Toruń wraz ze swoimi sąsiadami zawarł porozumienie w sprawie tworzenia osobnego toruńskiego ZIT.

Obszary funkcjonalne według Strategii Rozwoju Województwa 2030: