Pierwszy pomnik oddający chwałę twórcy ,,Krzyżaków” miał na celu podkreślenie dziejowej roli Bydgoszczy, jako polskiej strażnicy przed żywiołami germańskimi. Znaczenie tego dla bydgoskiej tożsamości doskonale rozumieli Józef Weyssenhoff i Adam Grzymała Siedlecki, którzy stali na czele komitetu budowy pomnika.

W wymownych słowach ujął to również w swoim wierszu Henryk Zbierzchowski, który pozwalam sobie opublikować:

Tu, gdzie niedawno gospodarzył Niemiec,

A Polak czuł się więzień i bezdomnik,

Gdzie krzywdy nasze rosły jak tasiemiec,

W piękniej Bydgoszczy staje pierwszy pomnik

Tego, co Polskę duchem swym pomnożył,

Marzył o Polsce Polski nie dożył.

Naszej przyszłości wielki budowniczy,

Pieśniarz rycerskiej i szlachetnej dumy,

Ten, który słysząc, jak w nas serce krzyczy,

Husarskich skrzydeł przypomniał szumy

I wywołując bohaterów cienie

Uczył, że oręż tylko chwast wyżenie.

W sercu Pomorza, wśród tych starych szlaków

Krwią przepojony polskiego rycerstwa,

Gdzie lepsze miejsce dla twórcy ,,Krzyżaków”

Pieśniarza cudnej cnoty bohaterskiej,

Jurandowego zgonu i katuszy,

Wizji, co wiecznie żyją w polskiej duszy?

Stąd niedaleko, w Szczytna zimnej wieży

Gasła Danusia, Jurandowa córa,

Skąd niedaleko kwiat polskich rycerzy

Zgromił krzyżactwo, które szło jak chmura

Aż nad trupami zapłakała dola.

Hej, wy grunwaldzkie zakrwawione pola

Cudownym pomnik z z armatniego spiżu

Naszej ojczyzny wskrzeszonej i wolnej

Cudowne miejsce, bo wszędzie w pobliżu

Grają wspomnienia, a nocą wiatr polny

Przynosić będzie zapomnienie echa,

Którymi żyje wciąż pomorska strzecha.

A wtedy pomnik cudnie się rozdzwoni

Jękami spiżu, jak harfa polska

Że nas z Pomorza Niemiec nie przegoni,

Bo tu, w Bydgoszczy żyje wiecznie Polska.

Której wytrwania i hartu użycza

Pierwszy w ojczyźnie pomnik Sienkiewicza.

 

Henryk Zbierzchowski operujący pod literackim ,,Nemo”. Związany był on głównie z Lwowem. Z perspektywy lwowskiej doskonale jednak rozumiał tą bydgoską symbolikę. Być może dla tego, iż był zainspirowany twórczością Sienkiewicza, wobec której wyrażał wdzięczność za zbudowanie mitu ,,obrony Zbaraża”.

W oparciu o wiersz Zbierzchowskiego powstała również pieśń Marsz Polonii, uznana za hymn bydgoskiego klubu.

PopieramBydgoszcz.pl