Polski Sejm Dzielnicowy to ten epizod historii naszego narodu, który nie był nigdy specjalnie promowany. Był to jednak jak na tamte czasy fenomen, bowiem sam zjazd w Poznaniu poprzedziły wybory w powiatach, w czasie których wybrano ponad 1000 posłów. Udało się tego sprawnie dokonać wewnątrz niemieckiego państwa, co można uznać za triumf pracy organicznej. Gdy pod koniec grudnia 1918 roku wybuchnie Powstanie Wielkopolskie, Poznań dość szybko zostanie zajęty przez powstańców. Dzięki dorobkowi Sejmu Dzielnicowego, Polacy będą mieli już gotową administrację w Wielkopolsce.
Do Poznania zjechało się wielu potomków tych, którzy gdy wykuwała się polska niepodległość, byli delegatami na Polski Sejm Dzielnicowy. Tak jak wtedy, wszystko rozpoczęło się w poznańskiej Farze pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy.
- Świętując dzisiaj chcemy Bogu dziękować za wolną Polskę, ale chcemy modlić, abyśmy byli jej wierni – mówił w homilii ks. Mateusz Misiak - Cieszymy się dzisiaj tym co nazywamy demokracją, parlamentaryzmem, spotkaniem, które miało miejsce 3 grudnia 1918 roku, tutaj w Poznaniu. Sejmikiem Dzielnicowym, rozpoczętym właśnie tutaj, eucharystią.
Przed stu laty Mszę Świętą sprawował prymas Polski Edmund Dalbor. Ksiądz Misiak wyraził dzisiaj również przestrogę co do przyszłości narodu - Potrzeba nam spojrzeć w ten wymiar historii, może dla nas trudnej i bolesnej, ale historii która naznaczona jest zwycięstwami. Pomimo, że doświadczona tym, co słyszeliśmy w dzisiejszej Ewangelii, aby nasze serca nie były ociężałe wskutek obżarstwa, pijaństwa i trosk doczesnych, bo to prowadzi zawsze człowieka i naród do zguby.
Następnie ulicami Poznania, wiele ulic było udekorowanych w biało-czerwone flagi oraz flagi z Orłem Białym, który stał się symbolem Powstania Wielkopolskiego. Łącznie w przemarszu wzięło udział kilkaset osób. Zakończył się on pod pomnikiem Powstania Wielkopolskiego, gdzie odczytano odezwę od marszałka Sejmu RP Marka Kuchcińskiego, który objął wydarzenie honorowym patronatem - Suwerenność zawdzięczamy naszym przodkom, którzy sto lat temu dali wyraz przywiązania do wolności. Wielkopolanie przez długie dekady toczyli najdłuższą wojnę nowoczesnej Europy, a gdy nadeszła dziejowa chwila stanęli do zbrojnej, powstańczej walki. Jednak do ostatnich dni mieli nadzieje, że pokojowe starania przyniosą oczekiwane rezultaty, gdy Wielkopolska i Pomorze stały się integralną częścią zjednoczonej, odrodzonej Rzeczypospolitej.
W swoim liście marszałek Kuchciński podkreślił ważne przesłanie - Demonstracja niosła również przekaz dla świata, że serce polskości nadal bije, a Polacy gotowi są na wszystko, aby zrzucić obce jarzmo. Dla zaborcy była jasnym przekazem, że żadne zakazy nie powstrzymają niepodległościowych dążeń.
Na zakończenie tej części uroczystości wszyscy uczestnicy złożyli po dwa kwiatki – biały i czerwony, jako nawiązanie do polskich barw narodowych. Dalej w teatrze Apollo, przy którym znajdował się w przeszłości gmach, gdzie obradował Polski Sejm Dzielnicowy, odbył się patriotyczny, muzyczny wieczór sejmowy.
Zdjęcie z pochodu w grudniu 1918 roku
Warto wspomnieć jeszcze o jednej kwestii – w środę 28 listopada przypadła setna rocznica przyznania Polkom praw wyborczych. Wybory delegatów do Polskiego Sejmu Dzielnicowego, były tym miejsce, gdy po raz pierwszy Polki z tych praw skorzystały. Polski Sejm Dzielnictowy obradował w dniach 3-5 grudnia 1918 roku.
Delegacja Bydgoszczy oraz powiatu ziemskiego liczyła 25 osób. Wśród nich znalazły się też kobiety – Helena Marchlewska, Franciszka Czajkowska.