Młodym kcynianom obecnym dzisiaj na rynku, być może przyjdzie wziąć udział w tych uroczystościach. Najważniejsze jednak, aby gdy przyjdzie czas ich pokolenia, kultywowali pamięć o Powstaniu Wielkopolskim, o tożsamości ziemi Pałuckiej.

- Trudno sobie wyobrazić, że ten list otworzycie dopiero w 2068 roku, jak będzie wyglądało wasze życie? Czy będziecie kultywować nasze tradycje i odnosić się do przeszłości? Czy miejsce styku dwóch krain historycznych Krajny i Pałuk, nadal będzie wam się kojarzyć ze wspólnotą samorządową? - pyta w swoim liście starosta nakielski Tadeusz Sobol – Dzieli nas ogromna czasowa przestrzeń, łączy wspólna przeszłość i przyszłość. Ten list piszę z okazji 100. lecia wybuchu Powstania Wielkopolskiego. I wojna światowa dała nam oczekiwaną nadzieję na odzyskanie niepodległości, jednakże sytuacja na obszarze zachodnim i północnym, w tym także na ziemi kcyńskiej, na ziemiach powiatu nakielskiego nie została do końca wyjaśniona. Trzeba było działań dalej, dokładnie 27 grudnia, sto lat temu, wybuchło Powstanie Wielkopolskie – wyjaśniał w dalszej części genezę.

Czas organizacji uroczystości w Kcyni nie był przypadkowy, bowiem już czwartego dnia Powstania , powstańcy w noc sylwestrową z 1918 na 1919 rok zajęli dworzec kolejowy w Kcyni, co otworzyło im drogę do przejęcia kontroli nad całą Kcynią. Znienawidzona nazwa ,,Exin” przestała obowiązywać, znów powróciła polska Kcynia. Przez kolejne tygodnie Kcynia odgrywała ważną rolę frontową, Niemcy wielokrotnie próbowali odzyskać nad miastem kontrolę, dzielnie powstańcy odpierali ich ataki. Dopiero 16 lutego 1919 roku po zawarciu rozejmu w Trewirze, Kcynia mogła cieszyć się z powrotu do Polski.

Inscenizacja

Główną atrakcją niedzielnych uroczystości była jednak inscenizacja z udziałem grup rekonstrukcyjnych. Nie było to wierne odwzorowanie historii, ale bardziej pokazanie realiów jakie miały miejsce 100 lat temu. Najpierw stanowiący większość Polacy rozbrajają niemieckich żołnierzy, po czym zajmują ratusz – symbolizujące Rzesze Niemiecką emblematy zostają widowiskowo usunięte, w ich miejsce pojawia się Biały Orzeł. Po pewnym czasie pojawiają się duże siły niemieckie i domagają się złożenia broni przez Polaków. Po odmowie dochodzi do walk, które w tej inscenizacji zakończyły się dla Polaków korzystnie.

Nie zawsze jednak tak było, oddalony o kilkanaście kilometrów Szubin przechodził wielokrotnie z rąk do rąk. W Szubinie uroczystości odbędą się 12 stycznia, w przyszłą sobotę 5 stycznia przypadnie natomiast 100. rocznica wyzwolenia Inowrocławia.