Na samym wstępie należy jednak zwrócić uwagę, że ,,Biała Księga” oparta jest o głosy samorządowców, w prowadzonych w ubiegłym roku konsultacjach nad ,,Zieloną Księgą”. Najwięcej opinii spłynęło wówczas z województwa kujawsko-pomorskiego.

Nie zależy nam na narzucaniu rozwiązań drogą odgórnych reform. Jesteśmy zwolennikami oddolnych działań jednostek samorządu terytorialnego, które będą dostosowane do lokalnych realiów i systematycznie będą rozwijały integracje zarządzanie metropolią – czytamy we wstępie Białej Księgi.

Budowanie metropolii oddolnie przez zainteresowane samorządy to w opinii Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji najkorzystniejsze rozwiązanie. W ciągu dwóch miesięcy resort Michała Boniego przygotuje założeń, które będą ułatwiały stowarzyszanie się gmin, chociażby na nowej zasadzie związków gminno-powiatowych.

Zintegrowane Inwestycje Terytorialne

Jedną z zachęt do stowarzyszania się jednostek samorządowych mają być dodatkowe pieniądze z Unii Europejskiej na wspólne inwestycje. We współpracy z Ministerstwem Rozwoju Regionalnego ustalono, że o te dodatkowe środki występować by mogły: Związki międzygminne lub powiatowe; stowarzyszenia jednostek samorządu; porozumienia międzygminne oraz spółki zawiązane prze kilka jednostek samorządu terytorialnego – zwane Związkami ZIT.

W przypadku większości miast wojewódzkich Związki ZIT będą mogły być tworzone oddolnie, w przypadku Bydgoszczy i Torunia Ministerstwo Rozwoju Regionalnego narzuca odgórnie utworzenie wspólnego związku. Tak samo sytuacja wygląda w przypadku Zielonej Góry i Gorzowa Wielkopolskiego.

Wedle założeń MRR przewodnictwa w Związkach ZIT będą rotacyjne.