Dzisiaj zdaje sobie sprawę, że to nie rocznica podpisania Traktatu Wersalskiego jest w Polsce najważniejsza, ale przypadające wybory prezydenckie. Przy tej okazji trzeba jednocześnie z ostrożnością nawiązywać do historii, z szacunku dla obowiązującej ciszy wyborczej.

Odrodzenie Polski należało do najdonioślejszych spraw paryskiej konferencji pokojowej – pisze Kanadyjka Margaret Macmillan w swojej książce poświęconej konferencji paryskiej. Traktat Wersalski, trzeba pamiętać, to owoc kilku miesięcy pracy – przygotowania do konferencji rozpoczęły się w grudniu 1918 roku, gdy do Europy przypłynął prezydenta USA Woodrow Wilson. Konferencja pokojowa nie była łatwa, bowiem trzeba było podejmować wiele trudnych decyzji dotyczących różnych zakątków świata. Wśród tych trudnych decyzji należał spór o to jaka mabyć odrodzona Polska, Francuzi liczyli na to, że będzie jak najsilniejsza, przez co Niemcy z którymi toczyli ciężkie wojny miałyby silnego rywala również na wschodnie, Brytyjczycy nie chcieli natomiast ułatwiać życia Francuzom. Ponadto obawiano się, że zbyt duże ustępstwa wobec Polski, kosztem niemieckiego terytorium, doprowadzić mogą do przewrotu bolszewickiego w Niemczech, podobnego jakie miało miejsce w Rosji.

W ostatecznym dokumencie przyznano Polsce dwa duże miasta: Poznań i Bydgoszcz oraz dostęp do morza. Przedmiotem usilnego sporu był Gdańsk, który ostatecznie stał się wolnym miastem. Tak wyglądały ustalenia Traktatu Wersalskiego na niemieckiej mapie z tamtego okresu:

– Roman Dmowski niezależnie jak wielkiego formatu był politykiem, to był osobą, której poglądy nie wszystkim się podobały, natomiast Paderewski poprzez swoją klasę i sposób bycia łagodził to, chociażby w kontaktach w Wielkiej Brytanią – wyjaśniała przed rokiem dr Opioła-Cegiełka, na konferencji zorganizowanej przez nas na 100 rocznicę podpisania Traktatu Wersalskiego – Siłę reprezentacji Polski na konferencji pokojowej pokazuje chociażby to, że mieliśmy dwóch przedstawicieli. To jest też taki przykład wielkiego szacunku, że aż dwie osoby mogły stanowić o naszej reprezentacji.

Całe wystąpienie dr. Opioły-Cegiełki:

Pamiętać trzeba o tym, że w początkowej fazie konferencji pokojowej w Paryżu, toczyły się walki Powstania Wielkopolskiego, zakończone w lutym rozejmem w Trewirze, uznającym zdobycze terytorialne powstańców (choć to Traktat Wersalski ostatecznie przyznał te ziemie Polsce). Później do walk dochodziło, chociażby na kilka dni przed podpisaniem Traktatu Wersalskiego miała miejsce bitwa pod Murawńcem, w trakcie której powstańcy próbowali zbrojnie zdobyć Bydgoszcz.

– Powstanie bezpośrednio nie ogarnęło Bydgoszczy, działania frontowe nie dotarły nawet do rogatek miasta, choć niewiele brakowało. Wielu bydgoszczan zarówno Polaków i Niemców, wzięło bezpośredni udział w walkach powstańczych, po obu liniach frontu – mówił dr Sławomir Łaniecki.

Całe wystąpienie dr. Łanieckiego:

Więcej o drodze Bydgoszczy do Niepodległej piszemy w naszym specjalnym serwisie: NiepodelgłaBydgoszcz.pl